Het Jaarcongres Palliatieve Zorg

Een theater stuk, je lacht en bent in tranen. Je leert rouw zien van de familie, zingevingsgesprekken met de stervenden voeren, en over het ontwaren van eigen verdriet achter opgeroepen tranen. Het samen kijken naar deze voorstelling biedt een effectieve vorm van deskundigheidsbevordering en intervisie. Mis dit pareltje niet!

Hoe kun jij zingevingsvragen van je patiënten signaleren, waar mogelijk verkennen en wanneer verwijs je waar nodig naar een expert op dit gebied? Na het bijwonen van deze bijdrage, zal je een stukje zingeving altijd meenemen in het zorgproces.

Prof. dr. Yvonne Engels, hoogleraar Zingeving in de Gezondheidszorg aan de Radboud Universiteit/Radboudumc

“Jullie moeten nu genieten”

Mensen die ernstig ziek zijn hebben veel te maken met opmerkingen uit hun omgeving. Die komen van familie, collega’s, en ook zorgverleners. Opmerkingen en goede raad komen gevraagd en ongevraagd. Soms vallen ze precies goed, soms ook niet. Deze voordracht belicht vanuit patiëntenperspectief, opgetekend in de spreekkamer, waar valkuilen kunnen liggen. Zodat je daar niet in dondert.

Na het volgen van deze bijdrage heb je geleerd:

• Welke valkuilen er kunnen zijn in de communicatie met patiënt en naasten.
• Hoe je zorgt dat je daar niet in valt.
• Hoe moeilijk het ook weer is om goed te luisteren.

dementie, pijn bij kanker, palliatieve sedatie, cultuurverschillen, rol van de mantelzorger, euthanasie

De herkenning van de fase, de signalering. Wanneer begint het en hoe herken je het. Hoe sterft iemand? Wat gebeurt er en wat juist niet? Ook gaan we in op de markering van de stervingsfase. Wat gebeurt er bij natuurlijk sterven? En ook behandelen we bepaalde symptomen en wat je kunt doen en betekenen.

Tenslotte worden de voor jou belangrijkste punten uit de herziene richtlijn Zorg in de Stervensfase verteld.

Hoe moet je nu verder? Hoe moeten de naasten verder? Wat doet het verlies met jou en met de naasten? Hoe kun je bijstaan in het verdriet?

Prof. dr. em. Manu Keirse, emeritus hoogleraar, Universiteit Leuven

Wanneer iemand dementie heeft en palliatieve zorg ontvangt, stuit je onherroepelijk op dilemma’s. Wat moet je bijvoorbeeld doen als iemand met dementie altijd overtuigd vegetariër is geweest, maar nu vlees wil eten? Wat als de persoon met dementie slikproblemen krijgt, maar de familie absoluut geen gemalen voedsel wil geven, want “dat is toch geen kwaliteit van leven”? En als familie wil doorbehandelen, al is dat medisch zinloos?

Dilemma’s bij dementie komen dagelijks voor. Tijdens deze workshop leer je wat dilemma’s eigenlijk zijn en waar die vandaan komen. Aan de hand van acht waarden die bij dementie vaak op het spel staan, ontdek je welke dilemma’s bij dementie zowel in de thuissituatie als in het verpleeghuis voorkomen. Daarbij krijg je een handvat om goede afwegingen te kunnen maken.

Tim van Iersel, ethicu, locatiemanager WoonZorgcentra Haaglanden voor mensen met dementie, auteur van het boek Dilemma’s bij Dementie, betrokken bij de richtlijn Palliatieve Zorg voor mensen met dementie

Van alle symptomen in de palliatieve fase is pijn een van de meest voorkomende klachten. Palliatieve zorg gaat over het voorkomen en verlichten van lijden en pijn speelt daar een belangrijke rol bij. Pijnarts Bart Morlion behandelt dagelijks patiënten met pijn bij o.a. kanker. Daarnaast geeft hij advies aan de palliatieve zorgeenheid binnen KU Leuven. Op bevlogen wijze neemt hij je mee in deze wereld.

Palliatieve sedatie wordt steeds vaker toegepast in de stervensfase. Als verpleegkundige zal je er steeds meer mee te maken gaan krijgen. In deze workshop wordt deze medische handeling in epidemiologische en historische context geplaatst: hoe vaak gebeurt het eigenlijk? Waarom? Sinds wanneer? Door wie en bij wie? We bespreken de indicatie, de voorwaarden en de uitvoering van palliatieve sedatie. We gaan vooral oefenen aan de hand van casuïstiek.

Tijdens deze workshop wordt aandacht besteed aan de gedachtes en zienswijze van moslims over ziekte en dood, maar ook aan dilemma’s die zich kunnen voordoen en vaak voorkomende problemen. Hoe kun jij cultuur- en religiesensitieve palliatieve zorg verlenen aan islamitische patiënten? Er zal veel interactie zijn en je krijgt vele praktische tips en handvatten.

Omar Tanay, arts, initiatiefnemer en voorzitter van vereniging MEDIC

Tijdens deze workshop worden de ontwikkelingen rondom euthanasie besproken. Wat is jouw rol bij euthanasie? Jij bent vaak de eerste aan wie een patiënt zijn euthanasiewens toevertrouwt. Het is belangrijk dat de patiënt wordt gestimuleerd deze wens met zijn behandelend arts te bespreken. Hoe bespreek je wensen rondom euthanasie in complexe situaties? Met de persoon zelf, maar ook met naasten.

Annemarie den Dulk, specialist ouderengeneeskunde, Kaderarts Palliatieve zorg, SCEN-arts, expertisecentrum euthanasie

In een interactieve sessie onderzoeken we hoe je een effectief gesprek kunt voeren met de mantelzorgers over samenwerking en grenzen. Hierbij wordt onder andere gebruik gemaakt van de techniek van de motiverende gespreksvoering. Ook wordt ruim aandacht besteed aan het bespreken van de wederzijdse verwachtingen.

De workshop geeft je:

• Tips om de mantelzorger te activeren om samen met de professional de zorg vorm te geven
• Tips over het stellen van grenzen aan de zorg
• Tips om de wederzijdse verwachtingen helder te krijgen