De rol van muziek in de zorg: zo haal je herinneringen terug

Muziek kan een krachtig hulpmiddel zijn bij je zorgtaken. Het helpt herinneringen en emoties op te roepen bij mensen met dementie en maakt ADL-taken vaak makkelijker.

Tijdens het congres ‘Dag van de Wijkverpleging’ laten oprichters van De Gouden Herinnering Roel Kersten en Robin Thuss zien hoe je muziek kunt inzetten in de zorg voor je cliënten. Roel Kersten vertelt er meer over.

Misschien linkt niet iedereen de zorg direct aan muziek. Waarom is de rol van muziek zo belangrijk?

‘Muziek heeft de kracht om herinneringen terug naar boven te halen. Wanneer mensen dementie hebben, verliezen ze vaak bepaalde herinneringen en de emoties daarbij. Het lange termijngeheugen wordt als laatst aangetast. Dus jeugdherinneringen, bijvoorbeeld uit de tienerjaren, kunnen met behulp van muziek uit die tijd naar boven komen.

Tegelijkertijd ondersteunt het ook bij het ophalen van emoties uit die periode. Dat kan vreugde zijn, maar ook verdriet of boosheid. De emotie krijgt in ieder geval ruimte en wordt gezien.’

Hoe ziet dat er uit in de praktijk?

‘Een mooi voorbeeld uit de wijkverpleging is van een cliënt die niet wilde douchen. Aan de cliënt werd gevraagd wat zijn lievelingsmuziek is. Dit wordt nu aangezet tijdens de douchesessies, wat ervoor zorgt dat de cliënt staat te swingen onder de douche.

Een ander voorbeeld is een cliënt die onrustig werd tijdens de ADL en steeds wegliep zodra er klassieke muziek begon te spelen. Er werd aangenomen dat deze muziek een goede keuze was, omdat veel ouderen daarvan houden. De cliënt overleed en op de begrafenis werd duidelijk dat hij fan was van AC/DC en niet van klassieke muziek, daarom liep hij waarschijnlijk weg.

Dit laat zien wat muziek kan doen met iemands humeur. Tegelijkertijd laat het ook zien dat je niet iedereen over een kant moet scheren als het gaat om muzieksmaak.’

Op het congres geven jullie een interactieve sessie, wat moet ik me daarbij voorstellen?

‘Wij kijken naar de praktische aanpak, dus: hoe kun je muziek voor je laten werken? We geven uitleg over onze Muziekpad-methode waarbij je erachter komt wat voor rol muziek speelde in het leven van je cliënt.

Door de muziek in kaart te brengen ontstaat er een muzikale tijdlijn van het leven van je cliënt, wat weer kan ondersteunen bij het ophalen van herinneringen.

Iedereen is welkom, want muziek raakt ons allemaal. Veel mensen werken met of kennen iemand met dementie. Maar ook zonder dementie heeft muziek een bijzondere kracht, het verbindt, troost en brengt herinneringen tot leven. We hopen dat de bezoekers zelf ook gaan ervaren hoe sterk de kracht van muziek is.’

Niet iedereen heeft iets met muziek of is van zichzelf muzikaal, waarom is het toch voor iedereen interessant?

‘Onze methode vraagt niet om zelf gitaar spelen of zingen. Het is wel zo dat dit de reactie van de cliënt kan versterken, maar je hoeft het niet te doen. Je kan het ook voor je laten werken door muziek simpelweg aan te zetten.

Een voorbeeld is een specifieke playlist maken met nummers die fijne herinneringen hebben voor een cliënt. Het enige wat je daarvoor hoeft te doen is het gesprek aangaan om achter de muzieksmaak te komen.

Wij zeggen vaak van proberen kun je leren. Binnen de wijkverpleging loop je er misschien soms tegenaan dat niks lijkt te werken bij een cliënt, probeer dan de connectie op te zoeken met behulp van muziek. Mocht je daar nu al concrete tips voor willen, dan kun je ons gratis e-book downloaden waar allerlei tips te vinden zijn.’