‘Je hoeft niet perfect duurzaam te leven om bij te dragen aan duurzame veranderingen’

Als verpleegkundige speel jij een steeds grotere rol binnen duurzame zorg. Duurzame initiatieven dragen bij aan een groenere toekomst, maar versterken ook jouw rol binnen verpleegkundig leiderschap.

Marlies Pepers is hoofddocent onderzoeker verpleegkunde aan Hogeschool Saxion en bestuurslid van het landelijke actienetwerk De Duurzame Verpleegkundige. Tijdens het congres Zorgprofessional van de toekomst op 2 oktober 2025 geeft zij de sessie: ‘Duurzaamheid in de zorg; aan de slag!’

Aan de slag dus. Hoe ziet dat eruit voor verpleegkundigen? Kunnen zij een verschil maken?

‘Zeker weten! Ik vind dat verpleegkundigen als grootste beroepsgroep binnen de zorg een sleutelrol hebben, ook in het versnellen van duurzaamheid. Duurzaamheid is een mooi thema om stappen te zetten in verpleegkundig leiderschap. Het zorgt er vaker voor dat de vraag wordt gesteld: Kan het niet anders?

Ik zie bijvoorbeeld dat er bij behandelkeuzes vaker het gesprek met de arts wordt aangegaan over duurzamere alternatieven. Een mooi praktisch voorbeeld is het schoon inbrengen van een blaaskatheter in plaats van steriel.’

Bezig zijn met duurzaamheid kan volgens jou meer plezier creëren binnen het werk. Hoe werkt dat precies?

‘Het is mooi wanneer je een verbeterpunt ziet en de kans grijpt om daar verandering in te brengen. Dit begint met nadenken, verbinden en samenwerken, niet alleen met collega’s binnen je eigen afdeling, maar ook met andere afdelingen. Hoe verloopt bijvoorbeeld de productie of inkoop van een bepaald materiaal? Kunnen we daar verbeteringen in aanbrengen?

Door leiderschap te tonen en daadwerkelijk stappen te zetten, kun je een verschil maken en merken dat het impact heeft. Bijvoorbeeld in de vorm van betere zorg voor de patiënt of lagere kosten. Als ideeën echt worden doorgevoerd, geeft dat voldoening en motivatie om je volledig in te zetten.’

Je werkt zelf in het onderwijs. Wat voor rol speelt duurzaamheid daar?

‘Binnen het onderwijs zijn we nu bezig om duurzaamheid echt onderdeel te maken van het beroep. Studenten beginnen hier al mee vanaf leerjaar 1: ze leren situaties herkennen en gaan ermee aan de slag. Ik wijs als docent nooit met de vinger als studenten niet duurzaam genoeg zijn. Ik probeer hen juist te motiveren om te kijken naar hun rol als toekomstige zorgprofessional.

In de beroepscode staat omschreven dat als je de beste zorg wilt leveren aan je cliënt, je zo min mogelijk verspilt en aandacht hebt voor het milieu. Ik stimuleer studenten daarom om actief na te denken over hoe zij duurzaamheid kunnen meenemen in hun toekomstige rol. Op dit moment zitten we als beroepsgroep nog in de bewustwordingsfase, maar ik hoop dat afgestudeerde studenten in 2030 duurzaamheid écht zien als een integraal onderdeel van het beroep.’

Heb je advies voor verpleegkundigen om met duurzaamheid aan de slag te gaan?

‘Je hoeft niet perfect duurzaam te leven om bij te dragen aan duurzame veranderingen. Maar ga het gesprek aan met je collega’s, deel ideeën en luister naar elkaar. Samenwerken is essentieel om verandering teweeg te brengen. Daarnaast zijn online veel initiatieven te vinden op het gebied van duurzaamheid en verpleegkunde, laat je daardoor inspireren. Of verdiep je in onderzoek en de uitkomsten daarvan. Wanneer iets al bewezen effectief is, wordt de implementatie vaak makkelijker.’

Wat kunnen onze lezers van jou verwachten op het congres?

‘We gaan inzoomen op de verpleegkundige in 2030 en hoe die duurzaam handelt. Ik geef concrete voorbeelden om te laten zien hoe de verpleegkundige van de toekomst denkt, doet en zich uitdraagt op het gebied van duurzaamheid.’