Passende zorg verlenen (en krijgen) vraagt om een andere manier van denken

Een term die te pas en te onpas wordt gebruikt: ‘passende zorg’. Vaak in een adem genoemd met de juiste zorg op de juiste plek of toekomstbestendige, uitkomstgerichte of waardegedreven zorg. Maar wat is passende zorg nu echt en wat betekent dat voor jouw werk?

Waarde toevoegen

Er wordt gesmeten met termen, erkent hoogleraar waardegedreven zorg Paul van der Nat. Volgens hem staan al die termen voor de verschillende ontwikkelingen en programma’s die het in verandering zijnde zorgproces moeten ondersteunen. ‘Inhoudelijk sluiten ze mooi op elkaar aan, nadeel is dat weinig mensen het nog overzien.’ 

Zelf vat hij passende zorg kernachtig samen als ‘op keuzes gebaseerde zorg die echt waarde toevoegt voor patiënten en bijdraagt aan de optimale inzet van een beperkt aantal aan mensen, middelen en planeet’, 

Andere manier van denken

Hoe je het ook noemt, iedereen in de zorg wordt meegenomen in de beweging naar passende zorg: denk aan samen beslissen met de zorgvrager, juist niet opereren na een heupfractuur of geen chemo, vaker gebruik maken van technische hulpmiddelen, zelfredzaamheid van de patiënt stimuleren en inzetten op een gezonde leefstijl. 

In de wijk: zorgen dát in plaats van vóór

Wijkverpleegkundige en verpleegkundig adviseur Shanice van Olst heeft dagelijks met die cultuuromslag te maken. Zij adviseert over passende en toekomstbestendige zorg bij Icare. 

Van Olst hoorde de term passende zorg al aan het begin van haar carrière, 11 jaar geleden. ‘Toen ging dat vooral over de efficiënte inzet van hulpmiddelen,’ vertelt ze. ‘Nu is het veel breder, omdat van de cliënt meer eigen regie en zelfredzaamheid wordt verlangd. De nadruk ligt daarbij nog steeds op technologie en hulpmiddelen, maar zorg verlenen we alleen als het niet anders kan. We zorgen niet meer vóór, maar we zorgen dát.’ 

Collega’s en cliënten bewust maken

Van Olst en haar collega’s denken mee in beleid over hoe technologie, hulpmiddelen, vrijwilligers en andere disciplines makkelijk in te zetten zijn en cliënten helpen hun eigen regie te voeren en zelfredzaam te zijn. ‘Vooral met ontwikkelingen als beeldzorg en de Medido zijn we blij’, zegt ze. ‘Dat scheelt veel tijd.’ 

Pittige gesprekken

‘Veel cliënten zijn al wel mondiger dan vroeger,’ signaleert ze. ‘Toen hoorde je vaak; doe maar wat het beste is voor mij. Nu hebben ze zich al geïnformeerd op internet en willen ze weten hoe wij daarover denken. 

Maar als je cliënten moet laten inzien dat altijd maar zorg regelen niet het beste antwoord is of dat we soms “nee” moeten verkopen omdat andere mensen, die bijvoorbeeld terminaal zijn, de zorg harder nodig hebben, levert dat soms pittige gesprekken op die hoog kunnen oplopen. Het is makkelijker als ik erbij zit, want ik ben niet betrokken bij de cliënt zoals de collega’s die er dagelijks of wekelijks over de vloer komen. Inmiddels krijgen we training in ‘het moeilijke gesprek’.’

Direct en duidelijk 

‘Wat ik vaak bij dat soort gesprekken doe is eerst kijken waar de weerstand vandaan komt. Achter het verzoek 2 keer per dag langs te komen om de steunkousen aan te trekken, ligt vaak eenzaamheid, daar zoeken we met een welzijnsorganisatie een passende oplossing voor. 

Of als ik een cliënt moet vertellen dat de Zvw zorg niet meer passend vinden en we overgaan op de Wlz ontmoet ik ook vaak weerstand. Zelf ben ik altijd heel direct en duidelijk, al vanaf het begin; hier zijn we voor, hiervoor niet, dat voorkomt discussies.’

Lees ook: Beeldzorg in de wijk groeit; verpleegkundige spreekt 2 keer zoveel cliënten als bij fysiek bezoek

Veranderingen op het werk doen soms pijn (daar is zelfs een woord voor)