Wondzorg: zo doe je een anamnese met ALTIS en TIME

Krijg een volledig beeld van een wond met een algemene anamnese (ALTIS) en een speciële anamnese van de wond (TIME). Lees hier hoe ALTIS en TIME ook alweer werken.

Het is een veel gehoorde uitspraak in de wondzorg: “treat the whole patient, not just the hole in the patient.” Om een volledig beeld te krijgen van de patiënt en zijn klachten neem je eerst een algemene anamnese af en daarna de speciële anamnese om de lokaal verstorende factoren vast te stellen. 

Algemene anamese

Iedere klacht, dus ook een wond, wordt gekenmerkt door een aantal dimensies van klachten. Door die klachten goed uit te vragen krijg je een volledig beeld:

• De lokalisatie in/op het lichaam: waar zit de wond en tot hoever breidt deze zich uit?
• Het karakter: wat is het voor soort wond? Bijvoorbeeld decubitus of een skin tear. Kun je het soort wond nog niet vaststellen, dan kun je (voorlopig) de term ulcus gebruiken. Dit is de generieke term voor een huiddefect dat geen goede genezingstendens heeft.
• De ernst: kwalificeer dit indien mogelijk. Geef voor de wond een gradatie of categorie aan of noteer de afmetingen: lengte, breedte diepte.
• De tijdsrelaties: wanneer is de wond ontstaan?
• Het beloop: is er een genezingstendens of wordt de wond juist groter?
• Begeleidende verschijnselen: bijvoorbeeld jeuk, eczeem of claudicatioklachten bij een patiënt met een ulcus cruris, infecties zoals erysipelas, of vochtletsel.
• Uitlokkende of verergerende factoren: bijvoorbeeld (gebrek aan) mobiliteit, lichaamshouding, voeding, inspanning of allergische reacties.
• Verzachtende factoren: wat doet de patiënt zelf om de klacht te verminderen?
• Impact: wat zijn de gevolgen op psychisch en sociaal gebied?

Geheugensteuntje algemene anamnese: ALTIS

De letters van ALTIS staan voor: aard, lokalisatie, tijd, intensiteit en samenhang:

A – Aard van de klacht
L – Lokalisatie van de klacht
T – Tijd en tijdsbeloop
I – Intensiteit, ernst van de klacht
S – Samenhang van de klachten, wat verergert en wat verzacht het

Wil je meer diepgang over ALTIS? Verpleegkundig specialist Henri Post legt de letters ALTIS uitgebreid uit. 

Speciële anamnese

Binnen de speciële anamnese kijk je naar verstorende factoren in de wondgenezing:

• Aanwezigheid van necrose en/of fibrine
• Verstoring in de bacteriële balans
• Verstoring in het exsudaatmanagement
• Verstoring van de biochemische balans
• Cellulaire disfunctie

Beoordeel verstorende factoren met TIME

Het TIME wondzorgmodel is een methode om deze – lokale – verstorende factoren te beoordelen. De letters van TIME staan voor Tissue, Infection, Moisture en Edge.

T – Tissue. Met welk soort weefsel heb ik te maken? Is het weefsel vitaal of niet? Granulatieweefsel is vitaal weefsel, necrose of fibrine is niet-vitaal weefsel.
I – Infection. Is het wondbed wel of niet geïnfecteerd?
M – Moisture. Omschrijf de mate van exsudaat (nat, vochtig en droog)?
E – Edge. Zijn de wondranden wel of niet intact? Omschrijf ook de wondomgeving: maceratie (verweking), eczematisch, ondermijning et cetera.

Een recentere variant op het TIME wondzorgmodel (TIME-CDST) helpt je om het hele proces van anamnese en wondbehandeling door te lopen.

Met dank aan

• Henri Post, Hoofd Behandelzaken en Verpleegkundig Specialist bij het Wond Expertisecentrum Evean voor het schrijven van een eerdere versie van dit artikel.
• Tier Braams, wondconsulent bij Axion Continu, voor het controleren en aanvullen van deze versie van dit artikel.

Dit artikel is een herplaatsing van een eerder geplaatst artikel. Lees het originele artikel hier!